අන්තර්ජාල හරහා සිදු කරන හිරිහැර සහ දාමරික කම්, අවමාන තර්ජන, කොන් කිරීම, වෙනස් කොට සැලකීම, බල කිරීම එවැනි ඕනෑම ආකාරයකින් චිත්වේගාත්මක, මානසික, ශාරීරික සහ අධ්‍යාත්මික යහපැවැත්ම අතින් වේදනාවට පත් කිරීම සයිබර් සූරාකෑම නමින් හැදින්වෙනවා. මේවා ලිංගිකමය ස්වරූපයක් ගන්නා විට එවැනි සිදුවීම් හදුන්වන්නේ සයිබර් ලිංගික සූරාකෑම් ලෙසයි.

බහුලව සිදු වන හිංසන ආකාර කිහිපයක් පහතින් දැක්වෙනවා.

සෙක්ස්ටිං (Sexting)

ලිංගිකමය පණිවුඩ අන්තර්ජාලය යොදා ගනිමින් හුවමාරු කර ගැනීම සෙකස්ටිං යනුවෙන් හැදින්වේ. ලිංගිකමය දර්ශන ඇතුළත් ඡායාරූප, වීඩියෝ පට, ස්වකීය ලිංගික අවයව වල ඡායාරූප සහ ලිංගික හැසිරීම් සදහා පොළඹවන කතාන්තර ආදිය මේ ගණයට ඇතුළත් වේ. මෙම පණිවුඩ ඇතැම් විට ලබන්නාගේ කැමැත්ත නැතිව වුවද සිදු විය හැකියි.

ලබන්නාගේ කැමැත්ත නැතිව යවන මෙවැනි පණිවුඩ සහ බල කිරීම මගින් ලබා ගන්නා සෙක්ස්ටිං පණිවුඩද සයිබර් සූරාකෑමේ සහ හිංසනයේ ආකාරයක්.

දෙනොගේ කැමැත්ත ඇතිව හුවමාරු කර ගන්නා එවැනි සෙක්ස්ටිං පණිවුඩද සම්බන්ධාතවක් බිදී යාමෙන් පසු එක් පාර්ශවයක් විසින් අන්තර්ජාලයට මුදා හැරීම හෝ මිතුරන් අතරේ කෙටි පණිවුඩ මෘදුකාංග ඔස්සේ බොදා හැරීම සයිබර් හිංසනයේ තවත් ආකාරයක්.

නිරුවත් ඡායාරූප එක් රැස් කිරීම සහ බෙදා හැරීම (Sharing and Collecting of Nudes)

ආදර සම්බන්ධතා තුළ සිටින ළබැදි සහකරුවන් සිය පෞද්ගලික ඡායාරූප ( ලිංගික අවයව සහ ස්වය වින්දනයේ යෙදෙන ආකාරය වැනි ) හුවමාරු කර ගැනීම අතර ඇති භාවිතාවකි. මෙය සයිබර් සෙක්ස් යනුවෙන්ද හැදින්වෙනවා. මුහුණට මුහුණ හමු වීමට ඇති නොහැකියාව මෙන්ම, සහෘද පීඩනය, පෙම්වතාගේ හෝ පෙම්වතියේ පිළිගැනීමට සහ ආදරයට ලක්වීමට ඇති අවශ්‍යතාවය ආදී හේතු නිසා ආදරවන්තයින් මෙලෙස නිරුවත් හා ලිංගික ඡායාරූප හුවමාරු කර ගනු ලබනවා. මෙයද සෙක්ස්ටිං වල එක ආකාරයක්.

මෙසේ එකිනෙකා සමග විශ්වාසයෙන් යුතුව හුවමාරු කර ගන්නා ඡායාරූප එහි හිමිකරුවන්ට හොරෙන් එක්රැස් කර ගෙන අපහාස කිරීමේ අරමුණින් බෙදා හැරීම සහ අවමාන තර්ජන එල්ල කිරීම සයිබර් හිංසනයේ තවත් ආකාරයකි. මේ ඡායාරූප එකතු කරන පුද්ගලයන් ඒවා ජාවාරම

වැඩිහිටි වීඩියෝ පට නිර්මාණය කිරීම සහ බෙදා හැරීම (Pornography)

ලිංගික දර්ශන හොරෙන් පටිගත කර බෙදා හැරීමද බහුලව පවතින සයිබර් හිංසනය සිදුවන තවත් විදියකි. ආදර සම්බන්ධතාවයක් පවත්වන දෙදෙනෙක් අතර සිදු වන ලිංගික දර්ශන රහසිගතව පෙර සවිකළ කැමරා යොදා ගෙන පටිගත කිරීම මෙහිදී සිදු විය හැකියි.

ලිංගික හැසිරීමේ යෙදෙන පුද්ගලයන් දෙදෙනා සිය කැමැත්තෙන් එම දර්ශන පටිගත කරන අවස්ථා ද ඇත. ආදර සම්බන්ධතාවය බිදී ගිය පසු එවැනි වීඩියේ පට, එහි පෙනී සිටින අනෙක් පුද්ගලයාගේ කැමැත්තෙන් තොරව අන්තර්ජාලයට මුදා හැරීම සහ පණිවුඩ හුවමාරු මෘදුකාංග ඔස්සේ බොදා හැරීම ද සයිබර් හිංසනයකි. එසේම තුන් වන පාර්ශවයක් මෙවැනි වීඩියෝ පට හිමි කරුවන්ගේ දැනුවත්භාවයකින් තොරව ලබා ගෙන බෙදා හැරීම සහ බොදා හරිනවා යැයි අවමාන තර්ජන එල්ල කිරීම තවත් සයිබර් හිංසනයේ ආකාරයක්.

පළිගැනීම සදහා අසභ්‍ය දර්ශන යොදා ගැනීම (Revenge Porn)

පලි ගැනීම සදහා අසභ්‍ය දර්ශන යොදා ගැනීම යනුවෙන් අදහස් වන්නේ ලබැදි සහකරුවන්/ සහකාරියන් සමග බොදා ගත් වීඩියෝ පට හෝ ඡායාරූප ඒ වීඩියෝ හෝ ඡායාරූප වල සිටින පුද්ගලයන්ගෙන් පලි ගැනීම සදහා අන්තර්ජාලය හරහා බෙදා හැරීමයි.

ලිංගික වාසි සදහා සූදානම් කිරීම (Online grooming)

අන්තර්ජාලය හරහා පුද්ගලයන් සමග මිත්‍ර වී, ක්‍රම කුමයෙන් ඔවුන් ලිංගික වාසි ලබා ගැනීම සදහා පොළඹවා ගැනීම මින් අදහස් වනවා. ඔන් ලයින් ගේම්ස් සහ සමාජ ජාල මේ සදහා බහුලව භාවිතා කෙරේ. කාලයක් තිස්සේ අදහස් හුවමාරු කර ගනිමින් විශ්වාසය ගොඩ නගා ගෙන ලිංගික ක්‍රියාවන්ට පෙළඹවීම මෙහිදී සිදුවේ.

නිරුවත් ඡායාරූප ඉල්ලා සිටීම, ස්වයං වින්දනය කරන ආකාරය වීඩියෝ ගත කරන ලෙස ඉල්ලීම, එවා සජීවීව දරුශනය කරන ලෙස ඉල්ලා සිටීම ආදිය බහුලව සිදුවන පෙළඹවීම් අතර වනවා. ලිංගිකමය ක්‍රියාවන්ට පෙළඹවීම සයිබර් හිංසනයේ එක් ආකාරයක්.

මෙසේ ලබා ගන්නා ලිංගික දර්ශන සහ නිරුවත් ඡායාරූප අවමාන තර්ජන එල්ල කිරීම සදහා යොදා ගැනීම බහුලව සිදු වන තවත් සයිබර් හිංසනයක්.

සයිබර් අවකාශයේ සිදු වන හිරිහැර සහ දාමරිකකම් (Cyber Bullying)

කිසියම් පුද්ගලයෙකු හිංසනයට ලක් කිරීමේ අරමුණෙන් අන්තර්ජාලය ඔස්සේ සිදු කරන ඕනෑම ක්‍රියාවක් මෙයට අදාල වනවා.

අපහාස කරන පණිවුඩ, වෛරී සහගත කතනය, පහත් කොට සැලකීමේ අරමුණින් යවන පණිවිඩ, වෙනත් කෙනෙකු ලෙස පෙනී සිටීම, රහස්‍ය තොරතුරු හෙලිදරවු කිරීම, අන්තර්ජාලය ඔස්සේ ලුහුබැදීම ආදිය මේ සදහා උදාහරණයි.

ආදර සම්බන්ධතාවයක් අවසන් වීමෙන් පසුව පෞද්ගලික ඡායාරූපවල සුරක්ෂිත භාවයරැක ගන්නේ කෙසේද?

ඔබේ දුරකතනයේ ඇති පෙම්වතියගේ හෝ පෙම්වතාගේ පෞද්ගලික ඡායාරූප මකා දමන්න.

වට්ස් ඇප්, ඉමෝ, ස්නැප් චැටි, ටෙලිග්‍රෑම් වැනි සමාජ ජාලා හරහා පෞද්ගලික ඡායාරූප හුවමාරු වී ඇති නම් ඒ අදාල ඇප් එකෙන් එම ඡායාරූප මකා දමන්න.

ඔබේ පෙමිවතිය හෝ පෙම්වතා ඉදිරියේම ඒවා මකා දමා එවැනි ඡායාරූප පලිගැනීම සදහා යොදා නොගන්නා බවට සහතික වන්න.

දුරකතනයෙන් ඡායාරූප මකා දැමුවත් දත්ත ගොඩගන්නා මෘදුකාංග යොදාගෙන මකා දැමූ ඡායාරූප බාගත කළ හැකි බව මතක තබා ගන්න. ඒ නිසා දුරකතනය අළුත්වැඩියා කිරීම සදහා විශ්වාසවන්ත පුද්ගලයෙකුට පමණක් දෙන්න.

ආදර සම්බන්ධතාවයක් බිද වැටීමෙන් පසු දැනෙන දුක, වේදනාව, තනිකම වැනි හැගීම් ජය ගැනීම සදහා නව විනෝදාංයකට යොමු වන්න. එසේත් නැතිනම් නව කතාවක් කියවන්න. චිත්පටයක් නරඹන්න. පලිගැනීම ඔබේ අරමුණ කර ගන්න එපා. ගෞරවය සහ සහකම්පනය ඇතිව ජීවිතයේ නව සම්බන්ධතා ගොඩ නගා ගන්න.

ඔබ හෝ ඔබ දන්නා අයෙකු සයිබර් සූරාකෑමේ සහ හිංසනයේ වින්දතයෙකු නම්,

ඒ සදහා ඇති සාක්ෂි බාගත කර සේව් කර ගන්න.
වින්දිතයා අවුරුදු 18 අඩු පුද්ගලයෙකු නම් ජාතික ළමා ආරක්ෂක අධිකාරිය හා සම්බන්ධ වෙන්න.

හිංසනයට මුහුණ දුන් තැනැත්තා වයස අවුරුදු 18ට වැඩි නම්, පොලිස් කාන්තා හා ළමා කාර්යංශයේ සහය ලබා ගන්න.

ඊට අමතරව, 011 232 6979 ඔස්සේ අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තුමේන්තුව ඇමතිය හැකි අතර, dir.cid@police.lk සහ telligp@police.lk යන විද්‍යුත් තැපෑලට ඔබේ පැමිණිල්ල ඉදිරිපත් කළ හැකියි.

වෙබ් අඩවි බ්ලොක් කිරීම සදහා ශ්‍රී ලංකා සර්ට් ආයතනය හා සම්බන්ධ වෙන්න.